In dit artikel ga ik proberen een beetje na te denken over de belasting op meerwaarde van aandelen. Je moet dit artikel bekijken los van alle andere belastingen. In België zijn bepaalde belastingen inderdaad veel te hoog, maar laat dat hier buiten beschouwing. Ik wil puur focussen op de wenselijkheid van een meerwaardebelasting voor aandelen. Welke andere belastingen moeten of kunnen sneuvelen, dat is een andere discussie.
Voor wie niet weet wat het is: in principe kan je als aandeelhouder op twee manieren winst maken. Onderliggend is er altijd een bedrijf dat winst of verlies maakt. Is er verlies, dan krijgen de aandeelhouders niets, meer zelfs, hun aandelen worden minder waard. Is er winst, dan kan het bedrijf dat ofwel bijhouden, ofwel uitkeren. Als men het bijhoudt, dan zullen de aandelen meer waard worden (de zogenaamde “meerwaarde” dus). Als men het uitkeert, dan zullen de aandeelhouders dividenden ontvangen. In België betaal je momenteel 25% roerende voorheffing op dividenden, maar 0% op meerwaarde. Als belegger ben je, everything else constant, dus beter af door te beleggen in bedrijven die geen dividenden uitkeren. Je maakt dan identieke winsten, maar moet er geen belasting op betalen.
Uiteraard moet je niet per se in aandelen beleggen. Je kan ook gewoon kasbons kopen, of iets gelijkaardigs met weinig risico. Op de coupon of rente die je daarop ontvangt, zal je in België ook 25% belasting moeten betalen (er is wel, hoe kan het ook anders in België, een uitzondering voor de eerste 1900 euro op spaarboekjes in 2014). Hier valt mij dus meteen een soort van ongelijkheid op. Stel je hebt twee mensen, eentje belegt in kasbons en de andere in aandelen, beide 1 miljoen euro (we houden het simpel hier…). Degene die in kasbons belegt krijgt een rentevoet van 1% en moet op zijn 10.000 euro winst 2.500 euro belasting betalen. Degene die in aandelen belegt, tja, daar zal het afhankelijk zijn van wat het bedrijf beslist. Laten we veronderstellen dat het bedrijf geen dividenden uitkeert. Dan zal het aandeel in waarde stijgen, bijvoorbeeld een stijging van 6%. De belegger maakt 60.000 euro winst en moet daarop geen belasting betalen. Uiteraard heeft hij nog altijd geen cash in handen. Maar als hij bijv. in Apple aandelen had belegd, kan hij er een paar verkopen en de 60.000 euro cash opstrijken. Zonder belastingen te betalen, want meerwaarde wordt niet belast. Dit vind ik onrechtvaardig.
Risico
“Maar hola Kurt!“, hoor ik ze van ver al roepen: “…aandelen hebben véél meer risico dan zo’n domme kasbon! Aandeelhouders moeten gecompenseerd worden voor dat risico!“. En ik zal hard terugroepen: “ge hebt gelijk, kameraad!“. Bij aandelen weet je nooit of je verlies of winst zal maken, dat is dus risico. En voor dat risico wordt je dan ook zeker en vast gecompenseerd. Hier aan de Universiteit Antwerpen hebben we een unieke database met Belgische aandelen die teruggaat tot 1838 (!!!). Heel wat data dus, waaruit blijkt dat aandelen het praktisch altijd beter doen dan risicovrije beleggingen, zeker op lange termijn. Wie in 1938 één frank zou beleggen in aandelen zou in 2010 al 218 frank hebben. Had je 1 frank in een risicovrije belegging gestoken, dan had je uiteindelijk 3 frank. Dat zegt genoeg, maar die tijdspanne heeft natuurlijk geen enkele belegger ter beschikking. Maar zelfs als je rollende periodes van 10 jaar bekijkt, dan doen aandelen het vaak beter, niet altijd, maar praktisch altijd. En dat is eigenlijk overal ter wereld het geval. Dat toont goed aan dat er risico is, maar dat het ook gecompenseerd wordt, gemiddeld. Dat hoeft niet te verbazen, als beleggingen onaantrekkelijk (lees: te duur) zijn, daalt hun prijs (lees: stijgt hun verwacht rendement) totdat er weer kopers gevonden worden.
Dat is dus mijn argument: aandeelhouders worden vóór belastingen al beloond met een hoger verwacht rendement! Dat is de beloning voor het risico dat ze nemen:
- Vóór belastingen: extra verwacht rendement voor de belegger
- Tijdens belastingen: iedereen betaalt een gelijk percentage
- Na belastingen: extra verwacht rendement voor de belegger
En ik zie dan ook geen enkele reden om hen daarbovenop nog eens een belastingsbeloning te geven, of toch in ieder geval geen beloning van 100% minder belastingen. Een fiscale aanmoediging kan wat mij betreft wel als men een positieve link kan aantonen tussen het maatschappelijk belang en het gewicht dat aandelen krijgen in de geaggregeerde portefeuille van alle mensen in die maatschappij (positieve externaliteiten dus…). Voor zover ik weet is zo’n link op dit moment vrij dubieus.
Verliezen
Een ander argument wat ik vaak hoor: “een aandeelhouder kan verliezen maken!”. Moet de fiscus dan geld terugstorten opeens? Of: “winsten zijn volatiel!”. Ik zie hier allemaal geen probleem in, mits een zeer belangrijke voorwaarde: verliezen moeten overdraagbaar zijn! Net zoals bij vennootschappen, die ook soms verlies maken en ook volatiele resultaten kunnen hebben. Als ik in 2014 een miljoen euro verlies maak, dan betaal ik uiteraard geen belastingen. Maar als ik in 2015 vervolgens 2 miljoen euro winst maak, dan betaal ik slechts belastingen op 1 miljoen euro winst. M.a.w. ik heb het verlies van vorig jaar overgedragen naar de volgende periode, hoe je die periodes ook wil opdelen. Zonder die voorwaarde zal ik altijd een resolute tegenstander zijn van de meerwaardebelasting. Stel je bent een starter en je vennootschap mislukt. Je hebt alleen verliezen en dan stopt het. Moet de fiscus je dan letterlijk geld terugbetalen? Ook hier zie ik niet meteen een probleem. Winsten op aandelen komen uiteindelijk wel ergens in de personenbelasting terecht. Ik zie geen graten als we iemand die geprobeerd heeft om te ondernemen vrijstellen van belastingen, al duurt dat 50 jaar, zolang hij of zij de verliezen uit het verleden niet te boven is gekomen.
Rendement berekenen
Nog een argument dat vaak de kop opsteekt: “hoe moet je dan rendement berekenen?”. Je zit altijd met problemen qua aankooptijdstip, verkooptijdstip, allocaties die wijzigen, enzovoorts. Ik kan hierover kort zijn denk ik. Als een aandelenfonds, of zelfs een hefboomfonds, haar return kan berekenen zodat jij in je Online Banking module een rendement kunt zien, dan moet het vast mogelijk zijn dat jij ook van jouw portefeuille het rendement berekent. Meer moet daar echt niet over gezegd worden, het is louter een technisch kwestie, niet eens zo’n grote, en kan wat mij betreft nooit als tegenargument voor meerwaardebelasting dienen.
Moment van belasten
Het moment van belasten is ook belangrijk. Als mijn aandelen Belgacom stijgen in waarde kan men in principe al belasten, maar dat is niet zo eenvoudig.
Voor niet-beursgenoteerde aandelen (bijv. van de eigenaar van een KMO) is het praktisch onmogelijk de aandelen te waarderen, want er is geen marktprijs, dus daar kan je bijna niet anders dan belasten bij verkoop. Zolang de meerwaarde maar belast wordt, want het is onlogisch om uitkeringen tijdens het leven van de vennootschap (dividenden dus) aan 25% te belasten en uitkeringen na het leven van de vennootschap (meerwaarde dus) te belasten aan 0%. Momenteel hebben we de liquidatiebonus van 25%. Dat is min of meer hetzelfde (ben niet 100% zeker, ben geen boekhouder) als een belasting op meerwaarde en dubbel belasten kan uiteraard niet. Het is dus ofwel meerwaardebelasting, ofwel een liquidatiebonus. Nooit samen.
Voor beursgenoteerde aandelen is het veel makkelijker om de winst te berekenen op eender welk moment. Maar ook hier is belasten bij verkoop wellicht het interessantste. Stel ik maak in jaar 1 50.000 euro winst en in jaar 2 50.000 euro verlies, waarna ik er de brui aan geef. Mijn uiteindelijk bruto rendement is 0 euro, maar door de belastingen (bijv. 12.500 euro) heb ik verlies gemaakt. Uiteraard zou ik het verlies van 50.000 euro kunnen overdragen naar jaar 3 als ik er niet de brui aan zou geven. Als ik dan opnieuw 50.000 euro winst zou maken, zou ik geen belastingen moeten betalen, omdat het verlies van 50.000 euro dat overgedragen werd uit het vorige jaar mijn winst eigenlijk op 0 zet. Maar het is dus wel vrij onhandig als ik na jaar 2 wil stoppen, want dan betaal ik belastingen zonder dat ik winst heb gemaakt. Hier zou het ook beter zijn om de belasting te heffen bij verkoop van de aandelen. Ik zou ze immers aan dezelfde prijs verkopen waaraan ik ze gekocht heb, nul euro winst maken, en dus geen belastingen betalen. Dat lijkt eerlijker, ook als ik vroeger wil stoppen.
Het moment van belasten is dus belangrijk, maar het is geen argument tegen de meerwaardebelasting wat mij betreft.
Ondernemerschap
Een ander goed argument is: meerwaarde gaat ondernemerschap aantasten, o.a. omwille van de reden hierboven aangehaald. Dat zou kunnen, dat zou ook niet kunnen. Er is weinig empirisch onderzoek, ik kan het niet echt vinden. Volgens Gert Peersman bestaat er wel onderzoek naar bedrijfsbelasting in het algemeen en zijn de resultaten vrij uiteenlopend.
Trouwens, in vele landen hebben ze al zo’n meerwaarde belasting. Kijk naar de US, toch wel een baken wat betreft ondernemerschap (misschien niet meer wat het ooit was, maar toch…), daar heeft men de capital gains tax. Of dat nu per se schadelijk is voor de economie, ik weet het niet. Wat denk jij?
Zo, dit was alvast een korte poging om mijn visie te geven om de meerwaardebelasting op aandelen. Uiteraard ben ik bijzonder geïnteresseerd in de argumenten van degenen die een andere visie hebben of die vinden dat ik iets vergeten ben. Ze mogen altijd reageren op deze post.
De blog van Kurt 
Meerwaarde belasten bij verkoop wordt problematisch wanneer je onmiddellijk andere aandelen koopt.
Stel ik vertrek met een 1M stake in bedrijf A. Ik ben een snuggere belegger en mijn investering groeit aan tot 1.2M. Maar nu besluit ik te investeren in bedrijf B. Echter, bij verkoop betaal ik 20% in mwb, dus ik vertrek weer met slechts 1M. Is dat redelijk?
Je kunt vast wel zien wat dat bij het actieve beheer van een portfolio of zelfs een aandelenfonds gaat betekenen.
Hoe zou je dit oplossen?
Je betaalt 25% op de meerwaarde dus 4M€. En je kan ook verliezen overdragen.
We hebben allebei de cijfers een beetje verkeerd.
Correctie: mijn fortuin is aangegroeid tot 1.2M, en ik betaal 20% mwb op 200k, en kan dus slechts 1.16k herinvesteren.
De belasting bij verkoop van aandelen wordt dus een zware transactietaks: een aandeelhouder die niet verkoopt behoudt zijn volledige investering.
In de VS betaal je op meerwaarde indien binnen het jaar verkocht de volle pot, dacht ik (lees: komt gewoon bij de personenbelasting, laat ons een 30% veronderstellen). Dat wordt gevoelig minder indien de aandelen langer worden aangehouden. Lijkt te kunnen, dus. (Wel mooi dan dat men hier altijd lijkt te vinden dat wij rechtvaardiger belasten dan de Amerikanen.)
Ik weet niet of de duur van het bezit zo relevant is in het belasten. Dan zit je écht met een transactietaks. Het gaat mij meer om het probleem bij portfoliobeheer.
Je kan dit oplossen door de fiscale heffing te neutraliseren binnen een gekantonneerd beheer (effectendossier, levensverzekeringspolis – waarbij wel onderling binnen dit type van ‘portefeuillecomponenten’ kan getransfereerd worden), zodat belastbaarheid maar ontstaat als er vb. cash uit de portefeuille wordt onttrokken, eventueel gepondereerd pro rata de gerealiseerde meer-/minwaarden tov de totale portefeuille.
Ik zie daar, to be honest, geen enkel probleem in, Koen. Actief beheer van portefeuilles heeft wel wat serieuzere zaken om van wakker te liggen… de papers van Fama om te beginnen bijv :p
Dat artikel van The Economist dat je me stuurde heeft wat mij betreft het allerbeste argument tégen de belasting dat ik tot nu toe gehoord heb. Voor degene die het niet volgden: men redeneert daar dat de tax op kapitaal eigenlijk 0% moet zijn. Als twee mensen 100.000 euro uit arbeid hebben (of uit een erfenis of whatever) en daarop belastingen hebben betaald, dan zal degene die nu meteen consumeert enkel nog BTW betalen, terwijl degene die spaart later ook BTW zal moeten betalen op zijn hogere consumptie, plus nog eens een tax op de vergoeding van het sparen, wat oneerlijk zou zijn, want in termen van huidige waarde kan hij minder consumeren dan degene die weinig geduld had.
Al denk ik dat een heel grote component in de keuze nu-sparen vs. nu-consumeren afhangt van externe factoren, vooral ongelijkheid. Arme gezinnen hebben niet echt de keuze, ze moéten nu consumeren. In die zin is sparen een soort “luxe-probleem” voor degene die het kan (effe vereenvoudigd natuurlijk). Ik kan sparen omdat ik het geluk heb gehad in een goed gezin geboren te zijn geworden in een situatie waarin mij genoeg kansen werden geboden. Dat is een cadeau voor mij dat anderen niet hebben. Daardoor kan ik nu kiezen om te sparen. Misschien is dat wel een argument om dan toch te belasten. Wat denk je, Koen? Iets beters kan ik momenteel niet bedenken 😀 Het is geen perfect argument, want ergens zal er wel een quasi-identieke tegenhanger van mijzelf bestaan die veel zal consumeren en dus beter af zal zijn dan mij. Maar in de praktijk bestaan de tweelingbroers uit zijn voorbeeld niet en daarom stel ik mij de vraag in welke mate de keuze om nu te consumeren vs. nu te sparen beïnvloedt wordt door externe factoren, bv. ongelijkheid.
De blog is interessant en helder , maar vertrekt te veel vanuit het oogpunt van de particuliere belegger en te weinig vanuit het oogpunt van de ondernemers en de betrokken aandeelhouders . Ondernemingen kunnen kiezen : ofwel keren zij met hun winst een dividend uit aan de aandeelhouders met de voorheffing van 25 % , ofwel houden zij die winst in de onderneming en dan wordt die (voorlopig) niet belast . Die winst kan later worden uitgekeerd met de 25 % of bij de liquidatie ( nu ook 25 %) , maar kan ook worden aangewend om te investeren in de onderneming zelf of via overname . Zolang ze niet is uitgekeerd, is ze niet bestemd en is er onzekerheid of die winst finaal naar de aandeelhouder zal terugvloeien . Als vaststaat dat de mogelijke meerwaarde altijd zal belast worden aan 25 % , zal de druk van de aandeelhouders om de uitkering van het dividend onmiddellijk te krijgen bijzonder groot zijn . Maw de opbouw van een reserve om de onderneming te laten groeien zal door de aandeelhouders worden afgeremd . Daarbij mag men niet vergeten dat in familiale ondernemingen de band van de aandeelhouders van 3de of 4de generatie met het bedrijf niet altijd optimaal is . En cashen op korte termijn voor hen dikwijls aanlokkelijker is dan wachten op het mogelijk rendement van een nieuwe investering . Die redenering gaat zowel op voor beursgenoteerde als niet beursgenoteerde ondernemingen . Ook bij beursgenoteerde zoekt men dikwijls naar een stabiel aandeelhouderschap dat geinteresseerd is in de lange termijn
Paul Soete
Beste Paul,
Bedankt voor uw reactie.
Ik begrijp het probleem niet helemaal. Als de winst in het bedrijf blijft, wordt ze niet belast (uigezonderd de vennootschapsbelasting, uiteraard). Er wordt pas belast bij liquidatie. In die zin is de huidige liquidatiebonus dus al de zogenaamde belasting op meerwaarde. Dat die op 25% werd gebracht, zoals dividenden, vind ik logisch en ik sta er achter.
Aangezien beide percentages gelijk zijn zal de overheid het gedrag van de beleggers niet sturen, wat ook niet nodig is. Immers: ofwel neemt men 75% van de huidige winst, ofwel 75% van de toekomstige winst, waarvan verwacht wordt dat die aangroeit met de return on equity van de onderneming. De klassieke spaarbeslissing. Ik zie geen enkele reden waarom de overheid zich moet moeien met deze tijdsgerelateerde keuze van de belegger/aandeelhouder.
Zal de publieke welvaart stijgen als we aandeelhouders aanmoedigen om hun aandelen langer in portefeuille te houden als aandeel, en minder lang als cash, m.a.w. zijn er positieve externaliteiten? Ik heb daar serieuze twijfels bij. Men kan nu wel denken: “ja, maar als hij liquideert, dan staan toch al die mensen op straat, een groot publiek verlies”. Maar dat wil niet meteen zeggen dat er positieve externaliteiten bestaan voor verlengd aandeelhouderschap en de mensen die, eventueel, op straat zouden staan zijn maar één aspect van het verhaal. Integendeel, er kunnen inefficiënties optreden bij het ongewenst verlengen van de levensduur van de vennootschap, de vennootschap kan ook gewoon verkocht worden i.p.v. geliquideerd en zelfs bij een eventueel liquidatie kan het perfect zijn dat de vrijgekomen middelen in meer efficiënte projecten geïnvesteerd worden die een hoger privaat én publiek welzijn als resultaat kennen. Dit is allemaal dus niet zo evident en ik verwacht dat de aandeelhouder perfect zelf kan beslissen welke keuze optimaal is.
Samengevat, er moet dus één belangrijke voorwaarde voldaan zijn opdat de overheid gedrag kan stimuleren met een subsidie (lees: lagere belasting voor bepaalde alternatieven) en die voorwaarde is het bestaat van positieve externaliteiten. Of anders gezegd: men moet aantonen dat ondernemers momenteel geen optimale beslissingen nemen wat betreft het publieke goed. Of nog anders gezegd: als men de belasting bij liquidatie terug zou verlagen naar 10%, dan moeten er aantoonbare PUBLIEKE winsten (materieel of immaterieel) bestaan. En dat is allesbehalve evident en volgens mij ook niet het geval.
Mvg,
Kurt
Kurt
Spijtig dat we elkaar niet begrijpen . Denk dat het een typisch voorbeeld is van verschil in uitgangspunt , het ene meer uit de theorie , het andere meer uit de praktijk . Nog een poging
1 Mijn indruk is dat jij quasi exclusief vertrekt van de belegger , terwijl ik het heb over de ondernemer en aandeelhouder . Het verschil tussen aandeelhouder en belegger ligt in de betrokkenheid bij de onderneming.
2 Liquidatie en verkoop zijn twee aparte situaties . Liquidatie viseert meer de zelfstandige ondernemer die een einde maakt aan zijn zaak . Verkoop en overdracht betekenen dat de onderneming , en dus de activiteit , samen met de tewerkstelling , wordt verder gezet . Je kan ook gedeeltelijk overdragen, gedeeltelijk liquideren ken ik niet .
3 Toch nog even een voorbeeld aanleunend bij de praktijk : een familiaal bedrijf dat kookpannen maakt heeft 10 aandeelhouders , die allen afstammen van de stichter twee generaties eerder . Van die aandeelhouders zijn er twee actief in het management van het bedrijf . De andere hebben een andere professionele activiteit . De helft van die andere stellen het wel , de 4 andere hebben het niet al te gemakkelijk . Jaar in jaar uit voert het bedrijf een politiek waarbij een beperkt dividend wordt uitgekeerd en de rest van het resultaat wordt opzij gezet om te investeren . Het management meent dat het noodzakelijk is in een nieuwe geautomatiseerde lijn te investeren om de capaciteit uit te breiden en de concurrentie aan te kunnen . Ze stelt aan de aandeelhouders voor gedurende 5 jaar alle winsten te reserveren voor die investering . Nadien zullen de resultaten des te beter zijn . Voor de aandeelhouders die het niet te breed hebben is het verzaken aan de dividenduitkering gedurende 5 jaar een probleem . Des te meer dat de toekomstige betere resultaten niet zeker zijn . Zij kunnen op hun familie druk zetten om het investeringsplan niet uit te voeren en te kiezen voor het korte gewin .
Als je natuurlijk kan stellen dat die betere resultaten door de investeringen in de toekomst ook voor hen interessanter zijn , heb je een argument om ze mee te krijgen . Als het toch zo is dat die 25 % blijft , dan zullen ze pogen de beslissing tegen te houden of uit het bedrijf te stappen en bvb een externe kandidaat gaan zoeken .
Een gelijkaardig voorbeeld zou ik eveneens voor een beursgenoteerd bedrijf kunnen geven met een stabiel aandeelhouderschap
Paul
Beste Paul,
Laat het mij herformuleren: ik begrijp precies wat u bedoelt, maar ik ben het er gewoon niet mee eens. Ik denk dat ik mogelijk slecht heb uitgedrukt wat ik precies bedoelde. Ik ga hier een nieuwe poging wagen.
De vraag die we ons hier moeten stellen is: is het gerechtvaardigd dat de overheid qua belastingen een onderscheid maakt tussen winsten bekomen uit dividenden en winsten bekomen uit meerwaarde? M.a.w. moet de overheid één van die twee aantrekkelijker maken en waarom dan? Dit is een vraag gerelateerd aan de kerntaken van een overheid. Erg theoretisch kan je dat debat toch niet noemen?
In uw punt 3 zegt u dat de resultaten des te beter zullen zijn wanneer de aandeelhouders het geld in de onderneming laten en herinvesteren, in plaats van het eruit te halen als dividend. M.a.w. de toekomstige ROE van bedrijven die méér winst toevoegen aan het kapitaal is beter dan bedrijven die minder of geen winst toevoegen aan het kapitaal. Stel even dat dit inderdaad klopt (u veronderstelt dat, maar het moet empirisch ook zo blijken natuurlijk), dan nog blijven die winsten toch vooral een private aangelegenheid?
Een zeer concrete vraag: als ik aandeelhouder ben van Bedrijf XYZ, dat alle winsten herinvesteert, zodat ik binnen 10 jaar nog véél meer winst maak, wat hebt u daar dan aan? Of wat heeft mijn buurman daar aan? Het antwoord: wellicht niets. Welnu, waarom zou u en mijn buurman dan mee moeten betalen (in de vorm van hogere belasting op andere activiteiten om mijn belastingskorting te financieren) voor voordelen die enkel in mijn zak belanden? Is dat niet oneerlijk? Ik denk het wel.
Laat mij voor de duidelijkheid een tegenvoorbeeld geven waar het wél eerlijk verloopt. Milieutaksen. Als ik een dure en benzineverslindende auto koop, dan hou ik bij de aankoop geen rekening met de kostprijs voor ons milieu (waar mijn buurman wél last van zal hebben, hij leeft immers in hetzelfde milieu als ik). Het antwoord van de overheid is dan terecht: milieutaksen. De publieke kost van mijn mileuvervuiling wordt zo in rekening gebracht door mij en ik ga mijn gedrag bijsturen. Hier is duidelijk sprake van publieke kosten, zodat het gerechtvaardigd is dat de overheid ingrijpt.
Dit is dus mijn belangrijkste argument tégen een gunstiger belastingsregime voor meerwaarde t.o.v. dividend. U moet kunnen aantonen dat er publieke baten bestaan, vooraleer u mag pleiten voor bepaalde gunstregimes. En wat zijn dan die publieke baten die bestaan wanneer aandeelhouders ervoor kiezen om hun geld langer in de onderneming te houden? Het is écht niet evident om publieke baten aan te tonen. Stel ik ga voor korte termijn winst en haal mijn geld uit de onderneming. Wie zegt dan dat na die verkoop of liquidatie die middelen niet naar een nóg betere startup zullen vloeien? Inderdaad, dat is nog niet gezegd. Vandaar: publieke baten aantonen is helemaal niet evident. En nochtans is dat exact wat u moet doen, anders zijn gunstregimes absoluut uit den boze.
We begrijpen nu hopelijk allebei dat dit argument niets met theorie te maken heeft.
Vriendelijke groet,
Kurt
Een lange termijn incentive lijkt me toch wenselijk te zijn… de parabel van de samengestelde intrest indachtig dien je vermogen zo lang mogelijk te laten accumuleren om dan nominaal tot grote hoeveelheden belastbare basis te komen. Als bedrijven snel (omwille van korte termijn inzichten) verkocht kunnen worden (of het management druk opgelegd krijgt om korte termijn doelen te halen, krijgen bedrijven minder kans om via organische groei tot grote bedrijven te komen die een brede belastbare basis opleveren.
Colruyt, Inbev (pre-AMBev), … zijn hiervan voorbeelden die door lange termijn visie van oprichters/opvolgers een degelijk groeitraject hebben kunnen volgen tot ze voldoende matuur werden om genoteerd te worden en als onderneming voldoende eigen identiteit hadden om los van de initiële stabiliserende aandeelhoudersgroepen toch standvastig verder te groeien.
Anderzijds is het niet hebben van een meerwaardebelasting soms een incentive geweest om bedrijven te verkopen aan buitenlandse groepen (Petrofina, Electrabel, Generale/Suez, … ) waarbij aandeelhouders netto konden cashen waar dit in andere landen dikwijls prijziger is qua fiscaliteit.
Dan dien je ook nog de knoop door te hakken of dit enkel geldt in particulieren portefeuilles of ook binnen ondernemingen, gezien de Europese principes van definitief belaste inkomsten (DBI).
Een meerwaardebelasting die degressief is ten opzichte van de termijn waarop iets wordt aangehouden is mogelijk een tussenoplossing?
Bij vastgoed bestaat dat toch ook in BE (gronden) en FR (tot 16,5 jaar zelfs!) waarna meerwaarden vrijgesteld zijn, waarom daar wel en niet in aandelen/portefeuilles?
Beste Bart,
Bedankt voor uw antwoord, zeer interessant.
Ik ben akkoord dat bedrijven liefst een lange-termijn incentive moeten hebben, maar ik vind gewoon niet dat deze incentive van de overheid moet komen, zoals ik bijv. al in mijn laatste reactie aan Paul Soete liet verstaan. De voornaamste begunstigde van een onderneming met lange-termijn incentives zijn de aandeelhouders zelf, en uiteraard ook de schuldeisers. Het is aan hen om de juiste beslissing te nemen, of de prijs te betalen voor slechte beslissingen. Dit zijn allemaal private “actoren” (bij gebrek aan een beter woord). Maar als de overheid (lees: het publiek) financiële steun moet geven, dan moet de overheid (het publiek) daar ook baten van hebben. Anders is het gewoon gratis geld van de belastingsbetaler naar aandeelhouders.
Ik geloof niet dat een gunstiger belastingsregime voor meerwaarden, hetgeen een lange-termijn visie zou promoten, ook publieke baten met zich meebrengt. Ik kan bijv. mijn aandelen in KMO1 snel snel van de hand doen, zonder oog op de lange termijn, en daarmee intekenen op nieuwe aandelen in KMO2, die misschien nog meer bijdraagt aan de economische groei in dit land dan KMO1. Of ik kan mijn aandelen verkopen en een overheidsobligatie kopen, die uiteindelijk ook het publiek ten goede komt. Het feit dat ik middelen uit de onderneming haal wil immers niet zeggen dat er daarna niets meer met die middelen gebeurt. Het is dus helemaal niet evident om de publieke baten (of nog: positieve externaliteiten) aan te tonen bij het promoten van een langetermijn visie bij aandeelhouders.
Uw argument van de samengestelde interest is, met alle respect, foutief. De belastbare basis (d.i. de winst van de aandeelhouder) groeit uiteraard aan met de return-on-equity. Zo kan 100 euro winst vandaag bijv. 105 euro winst volgend jaar zijn aan een ROE van 5%. Dat wil zeggen dat de overheid vandaag 25 euro kan belasten of morgen 26.25 euro (al is die 26.25 euro wel onzeker want onderhevig aan ondernemingsrisico). Welnu, in huidige waarde is die 26.25 euro vandaag ook gewoon 25 euro waard. De overheid zou immers vandaag de 25 euro kunnen belasten en investeren in eender welk ander project met dezelfde ROE en zo volgend jaar ook 26.25 euro kunnen verwachten. Het tijdstip van innen maakt dus niet uit en wachten omdat je morgen meer belastingen kan innen is zeker niet beter dan onmiddellijk belastingen innen.
De achterliggende reden is voor mij altijd (en ik kan het niet vaak genoeg herhalen want het is écht belangrijk): men moet publieke baten kunnen aantonen om bepaalde winsten onder een gunstregime te belasten. Het is immers het publiek dat het gunstregime moet betalen.
Een omgekeerd voorbeeld: Neem bijvoorbeeld een grootbank. Ik ben PRO het reguleren van bonussen in banken. Waarom? Omdat banken bij een failissement, naast grote verliezen voor de aandeelhouders, ook een gigantische publieke schade veroorzaken. Hier is de publieke schade overduidelijk. En als blijkt dat CEO’s omwille van hun bonussen een korte-termijn visie zouden nastreven die schadelijk is voor de bank, dan mag men dat van mij reguleren. Waarom? Omdat er publieke baten bestaan.
Dat is dus echt mijn centrale argument in deze hele kwestie. En zodra iemand mij kan aantonen dat lagere belasting op meerwaarden dan op dividenden naast de aandeelhouders óók de samenleving in zijn geheel ten goede komt (en dit is veel minder evident dan men misschien zou denken, geloof me), zal ik sneller dan mijn schaduw van mening veranderen 🙂
Nogmaals bedankt voor uw reactie in deze discussie.
Mvg,
Kurt
Kurt
Ons meningsverschil lijkt me samen te vatten in 2 punten
1 Mijn verwijzing naar je theoretische aanpak vertrekt van je stelling dat het niet rechtvaardig is dat de overheid meerwaarde gunstiger behandelt dan dividenden . Ik vertrek van het gedrag van de aandeelhouder in de praktijk ( niet van de houding van de belegger). . De aandeelhouder zal in functie van zijn betrokkenheid en eigen noden meer geneigd zijn te kiezen voor het kort gewin , als dit evenveel opbrengt en minder risico inhoudt als de lange termijn . Je hebt een begin van argument uit de praktijk door te verwijzen naar wat bestaat in andere landen . Maar dan moet men ook de totale context bekijken en zou men moeten vergelijken met een moment waarop die meerwaardebelasting in dat land is ingevoerd .
2 Mijn uitgangspunt is dat ondernemingen bepalend zijn voor de welvaart van een land . En dat een overheid een positieve rol kan spelen door ondernemingen te steunen op het valk van innovatie , internationaliseringen en investeringen . Investeringen van vandaag zijn bepalend voor de verdere groei in productiviteit en dus voor de activiteit/werkgelegenheid van morgen . Dit lijkt me voldoende macro-economisch bewezen . En een fiscale stimulus is te verkiezen boven een subsidiering .
Paul
Dag Paul,
Ik denk dat we kunnen blijven discussiëren :-). Ik zal nog proberen te antwoorden op uw punten.
1) Dat het onrechtvaardig is om dividenden en meerwaarde ongelijk te belasten is niet mijn uitgangspunt, het is mijn conclusie. Mijn uitgangspunt is het feit dat de overheid geen gunstregimes moet installeren als dat enkel private partijen ten goede komt en niet het publiek in het algemeen. Je kan dat in vraag stellen, maar het lijkt me dat onze democratie achter dat principe staat. Welnu, als een ondernemer zijn KMO vandaag liquideert omdat wij opeens beslissen om de belasting op meerwaarde te verhogen, wil dat dan zeggen dat er economische schade is? U veronderstelt dat denk ik, maar dat mag u helemaal niet zomaar veronderstellen. Die middelen verdwijnen niet zomaar uit onze economie. Het is niet van ‘foetsie’. Het bedrijf verdwijnt as such, met haar activiteiten, maar alles wat dat bedrijf een bedrijf maakte (de ondernemer zelf, bepaalde vaste activa die niet in rook opgaan, de kennis van het personeel, …, maar vooral ook de financiële middelen van de ondernemer) blijven bestaan. De ondernemer kan met zijn middelen andere zaken doen die misschien zelfs efficiënter of beter waren dan voorheen? En de bank, die plotseling haar leningen vervroegd terugbetaald ziet, die kan dat geld lenen aan nieuwe start-ups. U moet kunnen aantonen dat al die middelen NA de liquidatie minder efficiënt worden ingezet dan VOOR de liquidatie, pas dan is er een negatief effect op groei en/of productiviteit. En dat aantonen is toch écht niet evident.
2) Dat ondernemingen bepalend zijn voor de welvaart van een land, dat zal u mij nooit horen tegenspreken. Dat is een evidentie. Dit, en al die andere zaken die u opnoemt, zijn echter niet relevant in deze discussie, ook al zijn ze allemaal correct. In deze discussie moeten we kijken wat er gebeurt met ons landje als we de belasting op meerwaarde verhogen of verlagen… Worden we er allemaal slechter van? Worden enkel ondernemers er slechter van? Worden we er allemaal beter van? Worden enkel ondernemers er beter van? Zomaar veronderstellen dat we er allemaal slechter van worden, omdat “ondernemingen bepalend zijn voor de welvaart”, is véél te kort door de bocht. U zegt dat er al voldoende macro-economisch onderzoek naar gebeurd is. Hebt u de tweet van professor Peersman in mijn blogpost ook gezien? Naar de macro effecten van bedrijfsbelastingen in het algemeen is al onderzoek gebeurd en daar zijn de resultaten, zo zegt de professor, mixed. Er is wat mij betreft dus nog niks bewezen. Het is niet omdat één onderneming, of zelfs 1000 ondernemingen, plotseling verdwijnen, dat het kapitaal en de arbeid die daarmee gepaard gingen opeens, per definitie, minder efficiënt zullen worden ingezet.
Ik blijf er dus bij dat de overheid nooit steun aan de private sector mag geven als enkel de private sector daar baat bij heeft. Zolang er geen publieke baten kunnen worden aangetoond, moet de overheid geen subsidies, noch fiscale gunstregimes aanbieden (die budgettair op hetzelfde neerkomen, het begrotingssaldo zal dalen). En die publieke baten, die werden allesbehalve duidelijk aangetoond.
Vriendelijke groeten,
Kurt
Eindelijk eens een wat meer evenwichtig voorstel dat ook rekening houdt met minwaarden, maar er zijn een aantal dingen die mijn inziens nog ontbreken :
– bestaande belastingen op aandelen zoals beurstaksen moeten dan ook afgeschaft worden
– kosten bvb. bij de aankoop van aandelen, leningen om aandelen te kopen, etc. moeten dan ook aftrekbaar worden
– correctie voor inflatie om te vermijden dat je belasting betaalt op een meerwaarde die er eigenlijk niet is, bvb. bij 2% inflatie zou het oneerlijk zijn na 10 jaar een meerwaarde van 20 % te belasten aangezien er in reële termen geen sprake is van een meerwaarde
Bedankt Filip,
Merk op dat ik in de inleiding zei dat ik de meerwaardebelasting in isolatie wou bekijken. Los van alle andere belastingen, die ik ook liefst eerst in isolatie bekijk en dan pas alles samen. De reden is eenvoudig: anders wordt het te complex om goed over iets na te kunnen denken. Ik bekijk liever eerste ieder tandwiel apart om daarna pas te begrijpen hoe het horloge werkt.
Het idee om rekening te houden met inflatie vind ik wel interessant. Doorgaans liggen inkomsten en belastingen zo kort bij elkaar in de tijd dat de inflatie verwaarloosbaar is, maar in dit geval kan dat inderdaad anders zijn.